W niedzielę 23 października 2016 r. lokalni patrioci obchodzili 72. rocznicę powołania do życia Komendy Rejonu Narodowych Sił Zbrojnych Mrozy. Komenda powstała w Mrozach w początkach październiku 1944 r. i nigdy formalnie nie została rozwiązana. Zamarła dopiero w styczniu 1949, czyli po zamordowania w katowni UB na warszawskiej Pradze jej założyciela i zarazem komendanta por. Mariana Gadomskiego – Niedźwiadka...

Śladami zbrojnych

Po akcji Burza w lecie 1944 r. na terenie powiatu mińskiego zdekonspirowała się lokalna struktura Obwodu Kamień Armii Krajowej, a z nią wielu żołnierzy IV Ośrodka AK. Akowcy zostali aresztowani lub siłą wcieleni do ludowego wojska. Na skutek powstania warszawskiego, działająca dotychczas w Mrozach i okolicy placówka NSZ, utraciła kontakt z Komendą Okręgu w Warszawie. W zaistniałej sytuacji jedyną niezdekonspirowaną organizacją z długoletnim doświadczeniem konspiracyjnym, która mogła przeciwstawić się nowej komunistycznej okupacji na terenie powiatu mińskiego, była mroziańska placówka NSZ. Jesienią 1944 r. nawiązała ona kontakt z Komendą XII Okręgu NSZ w Siedlcach, a dzięki jej pomocy w październiku utworzono Komendę Rejonu NSZ Mrozy. W związku z trudnościami w utrzymywaniu łączności, mroziańska komenda uzyskała dużą autonomię w podejmowaniu decyzji, a pod opieką Komendy Okręgu w Siedlcach pozostawała przez rok.

Komenda liczyła 11 osób, a ogólna liczba podległych jej żołnierzy zbliżona była do stanu kompanii. W październiku 1944 r. szeregi Rejonu NSZ Mrozy zasilili harcerze z Hufców Polskich, Komenda oraz większość członków szczepu Szarych Szeregów trójkąta Cegłów- -Mrozy-Kałuszyn. Ponadto utworzona została sekcja Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet. Tak więc oprócz Mariana Gadomskiego w skład komendy wchodziło 10 osób, a wśród nich zastępca komendanta i szef sekcji młodzieży – Ryszard Jacak ps. Portowiec, szef organizacyjny – Jerzy Tuszyński ps. Czarny,  Śladami zbrojnych szef wywiadu, kontrwywiadu i Akcji Specjalnej – Andrzej Wojtkiewicz ps. Wichura II, zastępca szefa wywiadu, kontrwywiadu i Akcji Specjalnej – Eligiusz Malesa ps. Zawierucha, szef operacyjno-szkoleniowy i uzbrojenia – Zygmunt Ostrowski ps. Przebój, szef kwatermistrzostwa – Roman Chojecki ps. Kmieć, szef łączności – Eugeniusz Malesa ps. Belfer, szef informacji i propagandy – Remigiusz Markwart ps. Nurt, szef finansów i Komendant Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet – Sabina Jeske ps. Masza oraz łącznik ds. XII Okręgu NSZ w Siedlcach – Wiesław Romanowski ps. Bończa.Wszystkim niezłomnym bojownikom o wolną Polskę złożyli hołd lokalni działacze narodowej prawicy z Mrozów i Kałuszyna.

Numer: 44/45 (995/996) 2016   Autor: (jaz)