Kolędy – te na nutę poloneza, mazurka czy krakowiaka, te powstałe w stanie wojennym czy te, nawiązujące do czasów zaborów – zawsze były w dialogu z ojczystą kulturą, stanowiły komentarz do wydarzeń historycznych i unaoczniały pragnienia oraz marzenia Polaków. To, że tradycja śpiewania kolęd jest warta pielęgnowania podkreślano podczas mszy św. odprawionej przez ks. Mariusza Danielczyka oraz w trakcie pierwszego kolędowania, zorganizowanego w kościele pod wezwaniem Świętej Trójcy w Latowiczu. Także w mińskiej parafii św. Jana Chrzciciela rozbrzmiały kolędy.

Gromniczne gody

Spotkanie zorganizowane pod patronatem wójta gminy Latowicz Bogdana Świątka-Górskiego i dyrektorki Zespołu Szkół Wiesławy Kosobudzkiej, z udziałem lokalnej społeczności oraz uczniów ukazało prostotę i naturalność tych pieśni. – W polskim dorobku kulturalnym mamy ponad 500 kolęd i pastorałek – mówiła, przybliżając tradycję, Angelika Rechnio, uczennica klasy III gimnazjum.

Według tradycji chrześcijańskiej pierwszą kolędę napisał Święty Franciszek z Asyżu, zaś za najstarszą polską kolędę uchodzi „Zdrów bądź królu anielski” z pierwszej połowy XV wieku, a dokładnie z 1424 roku.

Kolędy, pisane do melodii poloneza koronacyjnego Władysława IV, wspierane tekstem Franciszka Karpińskiego, Mikołaja Sępa-Sarzyńskiego, Andrzeja Morsztyna czy też te cytowane w utworach Fryderyka Chopina i Witolda Lutosławskiego, zawsze wyrażały ducha polskiej tradycji. Nie zawsze za to ograniczały się do roli pieśni religijnej i obrzędowej. W pewnych okresach historycznych symbolizowały polskość i stały się pieśniami patriotycznymi. W czasach, chociażby okupacji hitlerowskiej, gdy zabronione było śpiewanie hymnu narodowego, w okresie Bożego Narodzenia ze łzami w oczach śpiewano (jako hymn polski) czwartą zwrotkę kolędy „Bóg się rodzi”.

Dzisiaj najodpowiedniejszym okresem na śpiewanie kolęd jest czas liczony od nocy Narodzenia Pańskiego aż do 2 lutego – święta Matki Boskiej Gromnicznej. Mocno przyzwyczajeni do danej nam wolności, nie zawsze potrafimy śpiewem za ten dar dziękować, a zwyczaj kolędowania wygasa.

Podczas latowickiego spotkania do zachowania pamięci pokoleń, integracji, budowania tradycji i wspólnego śpiewania kolęd w coraz to szerszym gronie namawiały organizatorki, Olga Kosmynina-Georgiev, katechetka Krystyna Wołkowiecka oraz pedagog szkolny Anna Świątek. Rodzice w całym przedsięwzięciu też mieli udział niemały, toteż staropolskie kolędy, jak Cicha noc, Dzisiaj w Betlejem, Przybieżeli do Betlejem czy Pójdźmy wszyscy do stajenki echem się rozchodziły. Tradycyjnie już spotkanie, nie tylko w śpiewie wspomagał z opiekunką Anną Świątek wolontariat Starszy Brat – Starsza Siostra.

W śpiew kolęd aktywnie włączyło się (śpiewem i grą na skrzypcach) rodzeństwo Natalka i Michał Danilczuk, goście wspólnoty parafialnej z Radzynia Podlaskiego. Później wystąpił chór szkolny pod opieką Olgi Kosmyniny-Georgiev. Uczniowie Julia Radzio i Angelika Wronowska (skrzypce), Wioleta Radzio (flet), Julia Wronowska (saksofon) oraz Jan Górski (keyboard) swą grą zaakcentowali charakterystyczne i bliskie sercu polskie brzmienia tych pieśni.

W roku badacza kultury ludowej Oskara Kolberga warto odświeżyć sobie te śpiewy, także pielęgnować je w żywej tradycji oraz oryginalnej, niespotykanej gdzie indziej melodyce i tekstach. Uczniowie Latowicza, obdarowani upominkami przez wójta oraz inspektora ds. oświaty Wiesławę Proczkę z pewnością te tradycje w swoich rodzinach będą kultywować.

W święto Matki Boskiej Gromnicznej także w Mińsku Mazowieckim rozbrzmiały kolędy. W kościele pw. św. Jana Chrzciciela te tradycyjnie pieśni wygrała Miejska Orkiestra Dęta pod dyrekcją Marcina Ślązaka. Swoim głosem znane wszystkim melodie okrasiła Justyna Kowynia-Romanowska – mezzosopran, wskrzeszając magiczny nastrój świąt.

Kolędowy koncert MOD-u to już tradycja. Kto nie mógł jednak podziwiać mińskiej orkiestry w świątecznym wydaniu, może zajrzeć do CsTV. Tam prezentujemy reportaż filmowy z koncertu.

Numer: 6 (853) 2014   Autor: (ret, jk)