Mój brat jest wdowcem, nie ma dzieci. Po śmierci żony wpadł w depresję, a następnie w alkoholizm. W chwili obecnej zupełnie nie radzi sobie z najprostszymi życiowymi sprawami. Często mu pomagam. Ostatnio w jego mieszkaniu zaczęły pojawiać się obce osoby. W zeszłym tygodniu akwizytor namówił go do zakupu bardzo drogiego sprzętu AGD, który jest mu niepotrzebny. Gdy pytałam brata dlaczego dokonał zakupu, brat nie umiał mi wytłumaczyć. Boję się, że w czasie mojej nieobecności brat dokona jakiś niekorzystnych rozporządzeń majątkowych. Co mogę zrobić, aby go ochronić? Myślałam o ubezwłasnowolnieniu, ale nie wiem, jak to zrobić...

Ochrona ostateczna

Jak stanowi art. 13 Kodeksu Cywilnego osoba, która ukończyła trzynaście lat, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli nie jest w stanie kierować swym postępowaniem wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii.

Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską. Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje utratę przez osobę fizyczną zdolności do czynności prawnych oraz wszystkich pochodnych skutków tej zdolności. Ubezwłasnowolnienie ma na celu ochronę interesu osobistego lub majątkowego osoby fizycznej oraz interesu jej otoczenia. Wtedy każda jej czynność prawna jest nieważna. Jednakże, gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.

Samo istnienie choroby psychicznej lub innej wskazanej w art. 13 § 1 k.c. przyczyny nie jest przesłanką wystarczającą do orzeczenia ubezwłasnowolnienia całkowitego. Musi jej jeszcze towarzyszyć niemożność kierowania swoim postępowaniem, czyli brak świadomego kontaktu z otoczeniem oraz możliwości intelektualnej oceny swojej sytuacji, swojego zachowania i wywołanych nim następstw. W przypadku braku przesłanek do ubezwłasnowolnienia całkowitego, osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo, jeżeli potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

Dla takiej osoby ustanawia się kuratelę. Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów okręgowych, które rozpoznają je w składzie trzech sędziów zawodowych. Osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, sąd wysłuchuje niezwłocznie po wszczęciu postępowania, w obecności biegłego psychologa oraz – w zależności od stanu zdrowia osoby, która ma być wysłuchana – biegłego lekarza psychiatry lub neurologa.

Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić małżonek, jej krewni w linii prostej, rodzeństwo lub jej przedstawiciel ustawowy.

Należy jednak pamiętać, że kto zgłosił wniosek o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie, podlega karze grzywny

Numer: 5 (852) 2013   Autor: adwokat Agnieszka Malczyk oraz adwokat Anna Pelc