Od wielu lat nie żyję z mężem, chociaż nigdy formalnie się nie rozwiedliśmy ani nie byliśmy w separacji. Mamy wspólność majątkową. W czasie naszego małżeństwa nabyliśmy kilka nieruchomości i zgromadziliśmy środki finansowe. Obecnie jestem bardzo chora i chciałabym uregulować swoje sprawy osobiste. Czy w tej sytuacji mogę swobodnie rozporządzać majątkiem i zapisać swoją część wyłącznie naszym dzieciom?

Skutki braku... rozwodu

Zgodnie z art. 35 KRO w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Wspólność majątkowa jest zatem wspólnością łączną.

Rozporządzania udziałem w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku dotyczy jednak tylko czynności pomiędzy żyjącymi i nie rozciąga się na rozrządzenia na wypadek śmierci. Każde z małżonków może zatem rozrządzić w testamencie całym swoim majątkiem, jaki pozostanie po nim w chwili śmierci. W skład tego majątku wchodzi również udział w majątku wspólnym małżonków. Stosownie do art. 43 § 1 KRO co do zasady oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jeżeli zatem umrze pani, pozostając w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, a w testamencie powoła pani do spadku swoje dzieci, to w chwili pani śmierci nabędą one prawa i obowiązki, w tym pani udział w ½ w majątku wspólnym małżeńskim.

Według art. 959 kodeksu cywilnego „spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób”. Może pani zatem w testamencie rozrządzić swoim majątkiem, w tym pani udziałem w majątku wspólnym małżeńskim i powołać do spadku wasze dzieci. Należy pamiętać, że może pani wyłączyć od dziedziczenia określone osoby, w tym wypadku męża, z kręgu spadkobierców ustawowych wyłącznie poprzez sporządzenie testamentu. Spadkobiercy powinni być oznaczeni w testamencie. Wskazanie spadkobiercy przez podanie imienia i nazwiska pozwala na jednoznaczną identyfikację uprawnionego.

Jeżeli w testamencie oświadczy pani, że na wypadek swojej śmierci powołuje pani do spadku swoje dzieci, i nie oznaczy pani wielkości przypadających im udziałów w spadku, to one będą dziedziczyły w częściach równych.

Trzeba jednak pamiętać, że w ten sposób dzieci nabędą jedynie udział w majątku wspólnym, a nie konkretne przedmioty z tego majątku. Dopiero po wydaniu przez sąd postanowienia o nabyciu spadku lub przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia możliwe będzie dokonanie podziału majątku i nabycie poszczególnych jego przedmiotów.

***

Porady prawnej udzieliły adwokat Agnieszka Malczyk
oraz adwokat Anna Pelc z Kancelarii Adwokackiej
Malczyk&Pelc ul. Kazikowskiego 40
Mińsk Mazowiecki tel. 25 752 2551

Numer: 49 (844) 2013