W niedzielę  8 sierpnia do Mińska Mazowieckiego przyjechał Wiesław Myśliwski. – A kto to jest? – zapytał spotkany po drodze mińszcznin, gdy dowiedział się, że idę filmować gwiazdę literatury. Nie ma się co irytować... przecież pisarz nie pojawia się  często na ekranie, nie wzbudza sensacji, a poza tym – kogo interesują powieści o polskiej wsi z pełną gamą jej mitów, wad, a do tego pogardzanej przez miasto i system. A przecież warto znać chociażby KAMIEŃ NA KAMIENIU, by zrozumieć, co się z nami stało i gdzie teraz jesteśmy...

Kamienie sumienia

Chociaż Nike otrzymał za WIDNOKRĘGI, to jednak KAMIEŃ NA KAMIENIU stał się arcydziełem, w którym wieś jest fundamentem zdolnym nie tylko udźwignąć, ale też artystycznie uwiarygodnić pytania egzystencjalne i filozoficzne. Wymiar uniwersalny wsi to losy ich mieszkańców wpisanych w historię i język, który – jak mówi sam Myśliwski – dawał chłopom wolność. Niby prosty, a pełen życia, metafor i symboli.
W KAMIENIU... z 1984 roku  dominuje narracyjny realizm, choć obsesyjna myśl głównego bohatera o konieczności budowania okazałego, rodzinnego grobu wydaje się mieć wymiar eschatologiczny.
Tym bardziej, że Szymon Pietruszka, to niegdyś żyjący z dnia na dzień hulaka. Był partyzantem, fryzjerem, milicjantem i urzędnikiem. Potrafi opowiadać barwnie i dowcipnie, a zarazem nie stroni od filozoficznych rozważań, podanych ze świeżością i prostotą, zazwyczaj w formie ludowych mądrości. Jednak po nieszczęśliwym wypadku i długim pobycie w szpitalu zmienia się – zaczyna myśleć o upływającym czasie, o śmierci i losie chorego psychicznie brata. Grób jako dom na drugie życie symbolizuje kres tradycyjnego wiejskiego świata, który po wojnie nieuchronnie odchodzi w przeszłość.

Powieść sfilmował w 1995 roku Ryszard Ber, a rolę Szymka zagrał wyśmienicie Jerzy Radziwiłowicz. W sieci nie ma całego filmu, ale na szczęście miałem go na dvd. Trochę poprawiłem jkość obrazu i rozmiar ekranu z 4:3 na 16:9, więc obejrzyjcie, bo warto...

J. Zbigniew Piątkowski

PS. Reportaż o wizycie Wiesława Myśliwskiego w mińskiej MBP już w czwartek 19 sierpnia 2021 roku

Data: 10.08.2021