Europejska fala poprawności politycznej, która w imię osobliwie pojętej tolerancji dokonuje coraz odważniejszego zamachu na Boże Narodzenie, ostrzy sobie zęby również na sędziwego biskupa z Mirry. Wątpliwe jednak, by odniosła na tym polu sukces – duch dobrodzieja, który w IV wieku w tajemnicy obdarował posagiem trzy biedne panny, ma się nad wyraz dobrze... przynajmniej w wymiarze komercyjnym

Mikołaje na czasie

Rodzinne fantazje
Pytani przez nas mieszkańcy Mińska Mazowieckiego mieli najróżniejsze pomysły na podarunki. Janusz i Zosia, młodzi małżonkowie z czteroletnim stażem, zamierzają sprawić sobie wspólny prezent i kupić zestaw płyt DVD z pełnym wydaniem serialu animowanego „Świat według Ludwiczka”. Mimo iż jest to bajka w zasadzie dla dzieci, mają do niej dużą słabość. Inni młodzi małżonkowie, Tomek i Lucyna, również stawiają na wspólnotę, ale zamiast czegoś materialnego fundują sobie świąteczny wyjazd w góry. Zawsze chcieli to zrobić, lecz dotychczas byli – jak przyznają – zbytnio zdominowani przez tradycję każącą spędzać święta wyłącznie w rodzinnym gronie. U Krzywickich nie będzie prezentów. Ostatnie dziecko w rodzinie w zeszłym roku skończyło osiemnaście lat, toteż zamiast tradycyjnych podarków pani Magdalena zamierza wręczyć wszystkim gałązki z przyczepionymi życzeniami na kolorowych karteczkach. A tam, gdzie są dzieci, przeważnie do Mikołaja docierają westchnienia o komputer lub najnowsze gry. Wiele rodzin skuszonych przedświąteczną promocją zamierza też sprawić sobie talerz z tunerem. O opłaty, które nadejdą, gdy opadnie gwiazdkowa magia, będą się martwić później.

Księgarskie oblężenie
Mikołajkowo świąteczne tygodnie to gorący okres dla księgarń. Mimo lamentów nad upadkiem czytelnictwa wiele osób wciąż uważa, że książka to wyśmienity prezent. Tylko co wybrać? Stojąc przed półką z nowościami doprawdy trudno się zdecydować. Wywiad-rzeka z Woodym Allenem? Pachnąca farbą drukarską powieść Rafała Ziemkiewicza odsłaniająca kulisy władzy? A może kolejna cegła Salmana Rushdiego? Łukasz poszukujący prezentu dla dziewczyny zastanawia się nad kupnem „Spadając” Dona DeLillo traktującego o traumie po 11 września. Hubert chce zrobić prezent samemu sobie i obraca w rękach „Nocny pociąg do Lizbony” Merciera Pascala. Słyszał, że to wymagająca lektura, ale on takie właśnie lubi. Według obserwacji księgarzy największym powodzeniem cieszą się światowe nowości i klasyka. Z polską literaturą już trochę gorzej. Ewelina wzdryga się na myśl o polskich pisarzach współczesnych – woli nie psuć sobie nimi dobrego nastroju. No, chyba że byłby to Kapuściński.

W krainie zabawek
W latach 80 marzyło się, by Mikołaj przyniósł radziecki pojazd kosmiczny z prawdziwymi światłami albo śliczny czerwony autobus Made in China. Dziewczyny śniły o Barbie i Kenie. Później nadeszła era figurek GI Joe, żółwi ninja, tudzież innych bohaterów filmowych. Dziś nadal dużym powodzeniem cieszą się wszelkie mutacje nieśmiertelnej Barbie z niezbędnymi dodatkami. Maluchom rodzice kupują mini laptopy edukacyjne. Zadziwiający proces demilitaryzacji nastąpił natomiast w świecie figurek. Próżno szukać dziś żołnierzyków, czy komandosów.  Są nawet tacy, którzy posuwają się do twierdzenia, że to wynik politycznie poprawnej reakcji na wojnę w Iraku. Przypominają, że coś podobnego wydarzyło się w latach 60, gdy Amerykanie urzędowali w Wietnamie – wówczas ołowianych żołnierzy zastąpili sportowcy. Jeśli skłaniamy się ku tezie, że zabawki także wychowują, ma to swój sens. Ale mimo wszystko szkoda.

Nastoletnie marzenia
Młodym ludziom nie brak fantazji – to nie ulega wątpliwości. Niestety coraz więcej nastolatków wolałoby pod choinką znaleźć kopertę z pieniędzmi niż pudełko z prezentem. Ktoś mógłby pomyśleć, że to rodzaj ciągoty do łapówkarstwa, ale będzie w błędzie. Młodzież po prostu potrzebuje pieniędzy znacznie bardziej niż upominków. Życie, jak wiadomo, do tanich nie należy. Przesiaduje się w kawiarniach i barach, co sporo kosztuje. Zresztą również kupowanie może stać się swego rodzaju mikołajkową frajdą. Po co prosić Mikołaja o spodnie skoro można dostać na nie pieniądze, do tego zaś dochodzi jeszcze niewątpliwa radość z zakupów. A shopping jako forma spędzania wolnego czasu zdobywa w naszym kraju coraz więcej zwolenników, również wśród młodych. Dlatego też rodzice powinni dwa razy się zastanowić czy czapka, którą kupili będzie odpowiednim podarunkiem skoro tuż po świętach i tak wymieni ją na inną, bo będzie już niemodna.

Z górnej półki
Można też zabłysnąć i nieco poważniej szarpnąć kieszenią. Banki i inne miejsca, gdzie można wziąć kredyt, jak co roku z nastaniem grudnia zacierają ręce. Miłośnikowi zegarków możemy na przykład sprezentować elegancki chronometr marki Festina – najtańszy model można kupić już za 359 zł, a najdroższy za ponad tysiąc. Z kolei globtroterowi nie od rzeczy będzie podarować ręcznie robioną walizkę stylizowaną na lata dwudzieste ubiegłego wieku i dodatkowo ozdobioną kryształami – cena bagatela 40 tysięcy. Wśród mińszczan takie propozycje budzą litościwe wzruszenie ramion połączone jednak z dyskretnym błyskiem w oku. Ci z nas, którzy mogą pozwolić sobie na większe wydatki, z reguły uderzają w elektronikę i kupują odtwarzacze DVD, konsole, aparaty, bądź kamery. Średniej klasy aparat cyfrowy można już dostać za 400 zł, a kamerę nawet za 600 zł. Lustrzanki czy kamery HD to już naprawdę wysoka półka, ale – jak stwierdzają pracownicy sklepów RTV – i na nie jest przed świętami popyt.

Mikołaj unijny
Do gminy Kałuszym jowialny staruszek w czerwonym płaszczu przybędzie już 5 grudnia. W tamtejszej bibliotece publicznej będzie obdarowywał najmłodszych czytelników prezentami podarowanymi przez polskie przedstawicielstwo Unii Europejskiej. W programie spotkania przewidziane są opowieści o mikołajkowych i bożonarodzeniowych tradycjach w krajach Unii oraz konkursy i zabawy. Do miejskich i gminnych podstawówek zawita w dniu swojego święta. Najlepiej będą mieć kałuszyńskie przedszkolaki – ich biskup Mirry nawiedzi aż dwukrotnie; 5 grudnia oraz po Nowym Roku, kiedy to weźmie udział we wspólnej zabawie i... po raz wtóry otworzy worek pełen podarunków. W kałuszyńskim gimnazjum organizowany jest mikołajkowy turniej sportowy, a dwa dni po Bożym Narodzeniu dzieci będą mogły obejrzeć w Domu Kultury spektakl „Noc cudów” przygotowany przez teatr „Banasiów”. Kolejnej dawki prezentów od sędziwego biskupa również nie zabraknie.

Duch altruizmu
Dla najmłodszych Mikołaj to brodaty starzec z workiem, ale kiedy dorastają, wiara zazwyczaj niestety umiera. Niektórzy psychologowie uważają wręcz, że symboliczna „śmierć” Mikołaja to w umyśle dziecka często pierwszy rok ku dorosłości. Czy jednak biskup Mirry rzeczywiście musi zginąć? Niekoniecznie. Kiedy dojrzewamy, może on przekształcić się w ideę, ducha bezinteresownego czynienia dobra.
Dziadek Mróz, Mikołaj, Santa Claus, Śniegowa Wróżka – to tylko formy, pod którymi kryje się niezmienna w swej postaci potrzeba dzielenia się. Czegoż bowiem tak naprawdę dokonał mityczny biskup z Azji Mniejszej, jeśli nie aktu najczystszego altruizmu? Niestety, kultura już dawno – przypuszczalnie już w początkach XX wieku – wypaczyła ów szlachetny poryw sprowadzając go do bieganiny po sklepach i gryzieniu paznokci, że prezent okaże się nie dość cenny lub wymyślny.
Wbrew pozorom dla naszego samopoczucia wcale nie jest dobre epatowanie mikołajowo-świątecznymi motywami już w październiku. U wielu ludzi wytwarza to presję – zaczynają się miotać, przeżywać stres, że nie zdążą z kupnem podarunków albo, że okażą się nietrafione. A przecież wcale nie o to chodzi. Prezent nie powinien być kartą przetargową w grze „kto da więcej”, lecz symbolem pamięci, przyjaźni, miłości lub – jak w przypadku paczek przygotowywanych przez mińską Caritas – troski o bliźniego, który jest w potrzebie. To ostatnie zresztą najbardziej licuje z uznawaną dzisiaj za archetypiczną historią najsłynniejszego darczyńcy sprzed stuleci.
Zaczął się adwent. W starym kościele stoi kosz na dary serca. Wydaje się on znacznie bardziej wymowny od wszelkich katalogów i kolorowych wystaw. Ludziom, do których trafią złożone w nim rzeczy, nie trzeba wiele – często wystarczy coś do ubrania lub tabliczka czekolady.

Numer: 2008 49