Nie zajączki, malowane jaja, formy naśladujące pisanki czy elementy Chrystusowego grobu będą w tym roku mińskim preludium Wielkiej Nocy. By jednak podtrzymywaniu i kultywowaniu tradycji oraz folkloru stało się zadość, MDK zorganizował wielki, powiatowy konkurs palm i palemek, ale tylko dla dzieci szkół podstawowych i gimnazjów. Na przygotowanie prac miały czas do minionego poniedziałku, 26 marca

Moc palm

W Kościele katolickim wierzba uważana jest za symbol zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy. Z jej gałęzi tradycyjnie przygotowuje się palmy wielkanocne. Gałęzie wierzby (również malin lub porzeczek) ścinano już w środę popielcową i wstawiano do naczynia z wodą, by zazieleniły się na Kwietną Niedzielę. Dołączano do nich też inne rośliny: bukszpan, barwinek, borówkę, cis, widłak. Dzisiaj w miastach kupuje się palmy u ulicznych sprzedawców, czasem w ostatniej chwili przed nabożeństwem. Najczęściej wybierane są wierzbowe gałązki ozdobione baziami i bukszpanem albo znane już w całym kraju palemki wileńskie - misternie uplecione z suszonych kwiatów, mchów i traw. Na wsi palmy wielkanocne przygotowuje się własnoręcznie. Jest jeszcze kilka miejsc w Polsce, gdzie do poświęcenia przynosi się pięknie zdobione, kilkumetrowe palmy.
Palma wielkanocna miała chronić ludzi, zwierzęta, domy i pola przed czarami, ogniem i wszelkim złem tego i tamtego świata. Od dawna istniał zwyczaj połykania bazi, aby nie cierpieć na ból głowy i gardła, a sproszkowane bagniątka dodawano do leczniczych naparów, uzdrawiających ludzi i zwierzęta. Bazie oberwane z poświęconej palmy mieszano z ziarnem siewnym, które podkładano pod pierwszą zaoraną skibę. Jeszcze dzisiaj można zobaczyć krzyżyki z palmowych gałązek wetkniętych w pola, by broniły zasiewów przed burzami i gradobiciem. Po powrocie z nabożeństwa chłostano się poświęconą palmą, wołając przy tym: - Nie ja biję - palma bije, wierzba bije - nie zabije.
Jeszcze do niedawna każdy region Polski miał swoją niepowtarzalną formę palmy. Obecnie mieszają się tradycje ludowe i przenikają do regionów etnograficznych, które dawniej były jednorodne. Wraz z nimi przenikają najrozmaitsze wykonania świątecznych palm. W niektórych  regionach zachowały się jednak stare kanony ich wykonania - zgodnie z tradycją lokalną, która określa użyty materiał, kształt i dekoracje. Od czasów praojców, aż po dzień dzisiejszy puszą się dostojnie na naszych wielkanocnych stołach palmy różnorakie: wileńskie, kurpiowskie, lipnickie, sądeckie. Wszystkie odznaczają się jednakim artyzmem i swoistą konstrukcją. Są małe, duże i wielgachne, ale najważniejsza, najpierwotniejsza jest zaklęta w nich moc roślin.
Ogłaszany od ponad 10 lat przez MDK konkurs plastyczny związany ze świętami wielkanocnymi cieszy się każdego roku dużym zainteresowaniem, szczególnie dzieci ze szkół podstawowych. Młodzież gimnazjalna bierze w nim udział w mniejszym stopniu. W tym roku wpłynęło ok. 260 palm zróżnicowanych pod względem wysokości i walorów artystycznych. Najmłodsi w kategorii 0-III dostarczyli 90 prac, starsze klasy podstawówek - 130, zaś gimnazjaliści wykonali tylko 40 palm.
- Tworząc tradycyjną palmę wielkanocną, nie zapomnijcie o jej właściwościach magicznych. Może warto poszukać odpowiedniego materiału do ich wykonania czy to prawdziwych roślin, czy też bibuły, kokard, czy wstążek. Pielęgnujmy obyczaje naszych przodków, niech przetrwają te ludowe cudeńka, śmieszne gusełka, zwyczaje... Choćby w tak niewielkim kawałeczku, jak owe plecione wielkanocne palmy - zachęcała Hanna Markowska.
Czy rada odniosła skutek? Według organizatorki poziom prac jest dość wyrównany. Przeważają w znacznej mierze palmy wykonane metodą zbliżoną do tradycyjnej z wykorzystaniem materiałów przyrodniczych. Większość palm została wykonana samodzielnie przez uczniów zgodnie z regulaminem konkursu, ale niewiele jest prac świadczących o indywidualnym, nowatorskim podejściu autorów. Wysokość kilku palm dochodzi do 2 metrów, najmniejsze liczą ok. 25 cm.
W miniony wtorek palmy oceniło jury - przewodnicząca Elżbieta Dunajewska, ks. Konrad Hasior, Joanna Wilczak i Barbara Dzienio - ale laureatów konkursu poznamy dopiero podczas wernisażu i rozdania nagród we wtorek, 2 kwietnia o godz.17.00 w MDK. Na szczęście palmy można oglądać już przed Niedzielą Palmową... i przez cały okres wielkanocny.

Numer: 2007 13   Autor: J. Zbigniew Piątkowski