Kiedy ziemia była niczyja, ludzkość przeżywała złoty wiek. Z chwilą jej zawłaszczania nastąpiło zróżnicowanie zamożności i zależności ludzi jednych względem drugich. Aż do gospodarki wolnorynkowej, gdzie występuje własność prywatna i wspólna, czyli komunalna. Jej pochodną jest własność skarbu państwa. Podobną jest własność spółdzielcza, wspólnot mieszkaniowych, a gdzieniegdzie zachowały się serwituty – grunty należące do wspólnoty wiejskiej. Czy wszystko da się sprywatyzować i która z form własności jest korzystniejsza?

Cenna komuna

Miasto za miliony
Gdyby znalazł się kupiec, to burmistrz i radni miejscy mogliby sprzedać komunalny majątek Mińska Mazowieckiego za 189.085.815 zł. Na każdego z mieszkańców przypadłoby 5.110 zł. Najwięcej są warte grunty miejskie – 74 mln zł, budowle (drogi, parkingi, kanalizacja) – 47 mln zł. Mienie w jednostkach organizacyjnych miasta - 25 mln zł, a udziały w spółkach - 43 mln zł. Największy udział miasta jest w majątku PWiK – ponad 31 mln zł, PEC – 10 mln zł, PGK – 1,6 mln zł, a w ZDM zaledwie 271 tys. zł. Rentowność spółek jest taka, że co roku wypracowują one zyski (czasem straty), dzięki czemu są pieniądze na trzynastki i nagrody. Radni kilkakrotnie wnioskowali o połączenie spółek w jedno przedsiębiorstwo. Burmistrz po analizie przedstawił swoje projekty połączenia PGK i ZDM w jedną spółkę lub zakład budżetowy oraz fuzję PEC i PWiK. Nad prywatyzacją tych przedsiębiorstw trzeba się głęboko zastanowić, bo korzyści z niej są krótkotrwałe, a wymknięcie się spółek spod kontroli miasta grozi wzrostem cen usług, co byłoby ze szkodą dla mieszkańców. Wykupić PEC od dawna chcieli inwestorzy zagraniczni i krajowi, jednak ich propozycje nie były korzystne ani dla firmy, ani dla miasta.
Trudno sobie wyobrazić sprzedaż przedszkoli i szkół, ale gdyby to nastąpiło, najwięcej do kasy wpłynęłoby za Dąbrówkę i GM-3 przy Siennickiej – po 5 mln zł. Najmniejszy jest udział miasta w majątku GM-1, bo zaledwie 2.587 zł. Urząd miasta wyceniony jest na 768 tys. zł, a Pałac na 606 tys. zł. Targowisko o wielkości 1,5 ha za milion zł znalazłoby kupca bez kłopotu. No to co – sprzedajemy Mińsk? Każdy za 5 tysięcy pożyje sobie dostatnio przez pół roku, po czym obudzi się w obcym mieście.

Wodociągi i szkoły
Wartość zasobów komunalnych w mińskiej gminie dochodzi do 26 milionów, co znaczy, że każdy jej mieszkaniec ma w nim 2077 złotych udziału. Najdroższe jest mienie powierzone GZGK (11,8 mln zł), a w nim warta 11,5 miliona sieć wodociągowa. Urząd gminy wraz z wyposażeniem wyszacowano na 4,8 mln złotych, a wśród 7 szkół największą wartość ma nowy budynek w Niedziałce – 4,56 mln złotych. Na razie najtańsze są szkoły w Stojadłach (198 tys.), Mariance (225 tys.)
i Zamieniu (255 tys.), ale już od września ich wartość radykalnie wzrośnie, gdyż wójt Dąbrowski pierwszą wybudował, a dwie rozbudował.
Wartość gminnych działek, także tych pod drogami lokalnymi, to kwota nieprzekraczająca 600 tysięcy, ale nieadekwatna do sytuacji rynkowej (niektore po 1 zł za mb.), bo tych terenów nie przeszacowano od wielu lat. Do gminy należy też część zdewastowanych lokali mieszkalnych w janowskich barakach (7 ostatnio sprzedano), a także 3 zlewnie mleka (Królewiec, Stojadła i Cielechowizna) oraz świetlice w Barczącej i na Targówce. Wartość mienia komunalnego gminy to zaledwie 1,5 jej rocznego budżetu.

Własne Siedlce
Siedlce dysponują mieniem komunalnym, którego wartość netto na 30 września 2005 r. wynosiła niemal 268,6 mln zł i spadła w porównaniu z rokiem poprzednim o 1,2 mln zł. Jest to dobytek jednostek (UM, MOPR, Domu Dziecka, DPS, PUP, szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadpodstawowych) i zakładów budżetowych (16 przedszkoli i 1 żłobek) oraz instytucji kultury i SP ZOZ. Najcenniejszym dobrem miasta są budynki i obiekty inżynierii wodnej i lądowej szacowane na 173 mln zł oraz grunty warte 81 mln zł. W ewidencji UM znajdują się grunty o wartości 77 mln zł, z których najdroższe są te pod terenami zabudowanymi (45,5 mln) oraz budynki i budowle szacowane na niemal 98 mln, gdzie 64,1 mln to drogi i ulice, a 17 mln to budynki mieszkalne.
Majątek spółek miasta netto to 173 mln zł. Najcenniejsze jest PWiK (78,6 mln) i Przedsiębiorstwo Energetyczne (56,4 mln), nieco mniej wartościowe jest Siedleckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego (26,2 mln). Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne to już tylko 7,6 mln zł, Agencja Rozwoju Miasta Siedlce - 2,5 mln, a Zakład Utylizacji Odpadów – 1,8 mln.
Wśród jednostek budżetowych łącznie wartych 240,2 mln zł najdroższy jest UM (183 mln), na dużo mniej wyszacowano 14 szkół i placówek ponadpodstawowych (25,77 mln). MOPR jest warty 10 mln zł - niemal tyle samo, ile grunty i obiekty siedmiu szkół podstawowych (9,55 mln), podczas gdy pięć gimnazjów to 7,6 mln. Miejskie zakłady budżetowe warte są 4,9 mln, a Centrum Kultury i Sztuki, Miejski Ośrodek Kultury i Biblioteka Miejska to łącznie 3,4 mln zł. Wartość SP ZOZ szacuje się na niemal 20 mln zł.

Wysoko w Sulejówku
Stan mienia komunalnego w Sulejówku wynosi 78.159.570 zł. Składa się na tą kwotę wartość gruntów oraz nieruchomości komunalnych (budynki mieszkalne, szkoły, licea, przedszkola...), także drogi i ulice (26.665.166 zł). Do powyższych wyliczeń przyjęto 80 zł za m˛ gruntu pod placem i 22 zł za m˛ gruntu pod lasem i ulicami.

Górą rury
Komunalny majątek gminy Latowicz to około 19 mln złotych. Najmocniejszą pozycją są urządzenia dostarczające wodę i sieci wodociągowe z przyłączami – około 9 mln zł. Wartość samej stacji uzdatniania wody w Chyżynach wynosi około 1,2 mln złotych. Pięć obiektów szkolnych, jakie posiada gmina, ma wartość 6,5 mln zł - na pierwszym miejscu jest ZS w Latowiczu – około 3,7 mln złotych. W najbliższej przyszłości mienie tej szkoły wzrośnie o powstającą salę sportową.
Z ponad 90 dróg gminnych zaledwie kilka ma nawierzchnię asfaltową. Wartość ewidencyjna dróg gminnych to blisko 1,4 mln złotych. Gmina jest także właścicielem budynków ośrodków zdrowia w Latowiczu i Wielgolesie oraz apteki – wartość około 300 tys. złotych. Natomiast dwa gminne budynki mieszkalne, wysypisko śmieci, wiaty przystankowe wchodzące w zakres gospodarki komunalnej mają wartość około 500 tys. zł. W przyszłości pozycja ta wzbogaci się o rozbudowę wysypiska i budowaną oczyszczalnię ścieków.

Z halą sportową
Wartość mienia komunalnego w gminie Siennica wynosi ponad 20 mln złotych. Budynki i lokale gminne stanowią ponad 9 mln zł. Najwyższą wartość (ok. 3 mln zł) ma hala sportowa. Dalej są obiekty inżynierii lądowej i wodnej o wartości ponad 9 mln złotych. Komputery i oprogramowania oraz drukarki w urzędzie gminy to wartość około 200 tys. zł. Środki transportowe, tj. samochody straży pożarnych i autobus szkolny to około 600 tys. zł. Wartość gruntów gminnych szacowana jest na około milion złotych. W najbliższej przyszłości mienie gminy wzbogaci się o nowe sieci wodociągowe, urządzenia oraz nawierzchnie dróg Żaków – Kąty i Kośminy – Lasomin.

Budowlany Stanisławów
Stan mienia komunalnego w Stanisławowie wynosi 24.532.845 zł. Na kwotę ta składają się grunty władane przez gminę (łącznie 46,760 ha) o wartości ponad 567 tys. zł. Z przetargu na sprzedaż nieruchomości do kasy gminy wpłynęło w ub. roku 67 tys. zł. Budynki należące do gminy oszacowano na 10 mln zł. Najdroższa (11.222.255 zł) jest stacja uzdatniania wody z hydrofornią i 2 studniami, sieć wodociągowa z przyłączami oraz budowle oświaty). Gmina może pochwalić się 100 km sieci wodociągowej i 1503 szt. przyłączy. W majątek gminy wlicza się także maszyny, urządzenia i aparaty specjalne (ponad 360 tys. zł), urządzenia techniczne (1,3 mln zł), środki transportu (ponad 190 tys. zł) oraz narzędzia i przyrządy, jak elektrokardiogram, kserokopiarka czy fotel i unit stomatologiczny na terenie gminy – 70.531 zł. Oprócz mienia materialnego gmina ma także licencje na korzystanie z programów komputerowych o wartości 35.024 zł.

Halinów z resztą
W Halinowie mienie komunalne szacowane jest na 8.899.810 zł, w tym wartość gruntów – 7.806.689 zł, zaś wartość budynków i budowli – 1.093.121 zł. Gmina dysponuje powierzchnią gruntów o obszarze 363.637 m˛, których wartoúść wynosi 6.118.725 zł. Natomiast powierzchnia gruntów oddanych w użytkowanie wynosi 850.616 m˛ o wartości 1.687.664 zů. Utrzymanie mienia komunalnego będzie kosztować gminę w 2006 roku 165 tys. złotych, w tym remonty budynków komunalnych – 90 tys. złotych. Dane powyższe naszym zdaniem nie obrazują całości majątku gminy.

Majątek Jakubowa
Gmina posiada w budynkach, budowlach i gruntach majątek o wartości 12.949.311 zł. Największą, bo wynoszącą ponad 6.761 tys. zł wartość mają budynki, a trzeba zaznaczyć, że w gminie Jakubów funkcjonuje 5 szkół (w tym gimnazjum), które dysponują też znacznej wartości wyposażeniem. Część mienia komunalnego przeznaczona jest do sprzedaży i już wkrótce mają się odbyć przetargi na lokale mieszkalne w Domu Nauczyciela w Jędrzejowie, budynki po zlikwidowanej szkole w Ludwinowie, działkę i budynek po byłej zlewni mleka w Jędrzejowie oraz kilkanaście działek położonych w różnych miejscowościach na terenie gminy.

Dobre komunalne
Dobrzańska gmina dysponuje mieniem komunalnym o wartości netto (po odliczeniu amortyzacji) 12.117.368 zł. W posiadaniu gminy znajdują się grunty, których łączna powierzchnia wynosi 1.034.740 m˛, w tym 763.065 m˛ pod drogami gminnymi, a 7.400 m2 stanowią lasy.
W pozostałych gruntach mieszczą się działki użytkowane m.in. przez spółdzielnię mieszkaniową, szkoły i policję. Ponadto zajęte są one przez targowiska gminne, składowisko odpadów i budowle komunalne. Część pozostałych działek przeznaczono do sprzedaży w celu pozyskania środków na inwestycje. Gmina jest też właścicielem licznych budynków, m.in. szkół w Dobrem, Dropiu i Mlęcinie, dobrzańskiego „ratusza” i biblioteki, budynku po SP w Kątach Borucza, ośrodka zdrowia, przedszkola oraz budynków mieszkalnych w Dobrem, Mlęcinie i Porębach Nowych, a także remiz strażackich w Rudzienku, Rynii, Nowej Wsi i Sołkach. Wśród wartościowych budowli komunalnych trzeba wymienić oczyszczalnię ścieków z siecią kanalizacyjną, wodociągi, 2 hydrofornie i 4 studnie głębinowe.

Cegłowska ziemia
Gdyby wartość mienia komunalnego dało się spieniężyć, a kwotę uzyskaną podzielić miedzy mieszkańców, to na każdego przypadłoby aż 3.684 zł, bo mienie komunalne warte jest 21 mln zł. Są to budynki np. szkoła, przychodnia, budynek urzędu, oczyszczalnia i inne będące we władaniu gminy. Główne dobra materialne to przede wszystkim ziemia. Ten stan posiadania można zwiększyć, budując na gruntach obiekty przewyższające ich wartość, a często przynoszące dodatkowy dochód, jak stadion sportowy albo hala. Niegłupim pomysłem byłoby zbudowanie kinoteatru - niewielkiego, ale z prawdziwego zdarzenia.

Leśne Mrozy
Bogactwo komunalne Mrozów zamyka się kwotą 13.774.872. Mrozy też mogłyby się wzbogacić jakimś ośrodkiem konferencyjnym, wypoczynkowym itp. Najważniejsze są grunty, a co się na nich zaplanuje, to samo życie zwykle narzuca.

Numer: 2006 20   Autor: (jot, jzp, jod, rk, syl, bak, fz)