W 40. rocznicę nadania SP w Mrozach imienia Romualda Traugutta zainicjowano ogólnopolski zlot szkół podstawowych, których patronem jest wzór cnót obywatelskich, człowiek głębokich zasad, gorący patriota. Dwudniowy zlot odbył się w ubiegły piątek i sobotę

Tajemnice Traugutta

Ewa Grabarczyk, nauczycielka, inicjatorka i autorka scenariusza zjazdu, zaprosiła wszystkie 15 trauguttowskich szkół podstawowych z całego kraju. Odpowiedziało na zaproszenie 7 i przysłały swoje delegacje ze sztandarami szkolnymi. Tak więc Mrozy miały gości z Józefowa, Krynic, Lublina, Potoku Stanach, Poznania, Wojanowa i Żelechowa. Zaproszono wielu gości z powiatu i kuratorium.
Uroczystość dodatkowo uświetnili wykładami dr Jarosław Cabaj z Akademii Podlaskiej i kustosz X pawilonu warszawskiej cytadeli – Jerzy Wągrodzki. Byli członkowie komitetu sztandaru sprzed 32 lat – Remigiusz Sobiecha, Michał Czerniakowski i Seweryn Lipiński oraz dawni dyrektorzy szkoły – Zofia Budzyńska i Franciszek Witek. A przede wszystkim wzbudzający największe emocje gość honorowy, liczący sobie 83 lata prawnuk patrona – Andrzej Juszkiewicz, któremu towarzyszyła dr. Ligia Urniaż-Grabowska, senator I kadencji, bohaterska legenda Solidarności z jej najszlachetniejszego czasu.
Wprawdzie wszyscy znają losy powstania styczniowego i jego przywódcy, ale z referatów (jak zwykle w podobnych okolicznościach) dowiedzieliśmy się wielu ciekawych aspektów dotyczących znanych faktów. Na przykład tego, że Traugutt jako zawodowy oficer w randze pułkownika, był zdecydowanie przeciwny zrywowi powstańczemu, ponieważ zdawał sobie sprawę z nieuchronności jego upadku. Mimo to nie zawahał się i zadając zaborcy najgłębsze rany, zapłacił własnym życiem, bo wiedział, że powstanie wzmocniło miłość do ojczyzny i dało siłę przetrwania języka, kultury i tradycji. Dr Cabaj podkreślił fakt, że pod zaborem ludziom na ogół nie wiodło się źle, mieli pracę, robili interesy, nie brakowało chleba... ale brakowało wolności! I dla niej wszyscy powstańcy ryzykowali utratę nie tylko stabilizacji, ale nawet życia. Kustosz Wągrodzki zwrócił uwagę na wielką pomyłkę Moskali, którzy egzekucję 5 skazanych, a przede wszystkim Traugutta uczynili publiczną dla wystraszenia społeczeństwa. Tymczasem tysiące ludzi przybyło, aby oddać hołd i wesprzeć duchowo swojego bohatera. I tak oto Romuald Traugutt stał się symbolem najszlachetniejszego patriotyzmu, stał się świętym męczennikiem dla zrozpaczonego tłumu. A mógł popaść w niepamięć, gdyby powieszono go potajemnie o świcie, w nieznanym miejscu.
Po tych historycznych uzupełnieniach prawnuk bohatera Andrzej Juszkiewicz ograniczył się w swoim wystąpieniu do rodzinnych wspomnień, które z pokolenia na pokolenie przekazują ideały jak bezcenne wiano tej rodziny. Senator Ligia Grabowska, z zamiłowania historyk, a z zawodu lekarz, jest przyjaciółką i opiekunką rodziny Juszkiewiczów. W swoim krótkim wystąpieniu zwróciła uwagę na wyjątkowy życiorys Traugutta, na szlachetność jego decyzji i konsekwencję aż po śmierć, która miała dla narodu większe znaczenie, niż zaborca przewidział. Jej słowa o Traugutcie wzruszyły dzieci i dorosłych. Wzruszenie to osiągnęło zenit, kiedy uczniowie przedstawili program artystyczny zakończony wspaniałym polonezem „Pożegnanie Ojczyzny” odtańczonym z godnością przez pary ubrane w kostiumy z tamtej epoki. Wieczorem, na zajęciach integracyjnych, rysowano portrety patrona, a wspólne śpiewanie inicjował nasz Kubuś Bajszczak. W tym samym czasie obradował komitet organizacyjny, który w obecności prawnuka R. Traugutta, zawiązał bractwo szkół imienia patrona i zredagował statut. Mszę polową celebrował proboszcz Marek Kasprzak. Siły uczestników wzmocniła wyborna kolacja, a następnego dnia w niedzielę urządzono wycieczkę do pobliskiego Węgrowa – miejsca najsłynniejszej bitwy Powstania Styczniowego. PS. Za tydzień opublikujemy wywiad z wnukiem R. Traugutta – A. Juszkiewiczem.

Numer: 2006 18   Autor: Bożena Bartnicka