Każdy rodząc się, otrzymuje jakieś imię. Większości towarzyszy ono do śmierci, jednak trafiają się również tacy, którzy nie są zadowoleni i zmieniają je na inne. Wiele osób wierzy, że do imion przypisane są konkretne cechy charakteru, wierzą w to głównie rodzice nadając dziecku wybrane przez siebie imię. Trzeba również zwrócić uwagę, iż nastaje swojego rodzaju moda na różne imiona

Co niesie imię?

Imię i prawo
Nadawanie imion nowonarodzonym dzieciom obywateli polskich reguluje ustawa z dnia 29 września 1986 r. „Prawo o aktach stanu cywilnego” (Dz.U. 1986 nr 36 poz. 180) z późniejszymi zmianami.
Art. 38. 1. Urodzenie dziecka należy zgłosić w ciągu 14 dni od dnia urodzenia. Art. 40. 1. Akt urodzenia sporządza się na podstawie pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka wystawionego przez lekarza, położną lub zakład opieki zdrowotnej. 2. Do aktu urodzenia wpisuje się nazwisko, imię (imiona) i płeć dziecka... Art. 50. 1. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczenia o wyborze dla dziecka więcej niż dwóch imion, imienia ośmieszającego, nieprzyzwoitego, w formie zdrobniałej oraz imienia niepozwalającego odróżnić płci dziecka. 2. Jeżeli przy sporządzaniu aktu urodzenia rodzice nie dokonali wyboru imienia (imion) dziecka, kierownik urzędu stanu cywilnego wpisuje do aktu urodzenia jedno z imion zwykle w kraju używanych, czyniąc o tym stosowną wzmiankę dodatkową. Art. 51. 1. Rodzice dziecka mogą w ciągu 6 miesięcy od daty sporządzenia aktu urodzenia złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne oświadczenie o zmianie imienia (imion) dziecka wpisanego do aktu w chwili jego sporządzenia. (jzp)

Magia i moc
Imię to osobista nazwa nadawana jakiejś osobie przez grupę, do której należy. Wraz z nazwiskiem, czasem patronimikiem (ros. otczestwo), a rzadziej przydomkiem stanowi u większości ludów podstawowe określenie danej osoby. Imię wywodzi się prawdopodobnie od przezwiska; z czasem nabyło ono silnego rysu magicznego. Łączy się to z funkcją języka, zgodnie z którą nadanie nazwy jakiemuś obiektowi, przedmiotowi, osobie poczytywano za zdobycie władzy nad nią. Rodzina nadawała dziecku imię, aby zaprogramować jego przyszłość lub odwrócić nieprzychylny bieg wydarzeń; imię było wróżbą, błogosławieństwem, życzeniem. W kulturze ludów indoeuropejskich (z wyłączeniem Rzymu) wszystkie imiona rdzenne miały charakter złożony (np. bole + sław - bardziej sławny, sofo + kleves - sławny mądrością), co wskazuje na ich silną funkcję magiczną. Z nadawaniem imienia często wiążą się obrzędy i publiczne lub rodowe uroczystości, jak choćby chrzest lub postrzyżyny. Zwyczaj nadawania wielu imion ma źródła religijno-magiczne lub rodowe. Upowszechniał się zapewne wraz z utrwalaniem pierwszego imienia jako niezmiennego. U wielu ludów w zwyczaju było nadawanie wnukom imienia dziadka lub obu dziadków, czy też innych ważnych krewnych, którzy odznaczyli się w dziejach rodu czy całej społeczności (a więc ich imię miało moc). (jzp)

Ku inicjacji
Początkowo nie nadawano imion na stałe. W wielu kulturach pierwsze imię nadane po urodzeniu zmieniano w czasie obrzędów inicjacyjnych. Pozostałością tego jest np. bierzmowanie w kościele katolickim, chociaż w tym przypadku nadal publicznie używa się imienia z chrztu. Powodem zmiany imienia mogło być także wystąpienie w życiu noszącej go jednostki znaczącego zdarzenia, czegoś co naznaczało ją w oczach bliskich - mogło to być zarówno zdarzenie pozytywne, jak i negatywne, śmieszne lub tragiczne (w czasach historycznych obyczaje te kultywowali choćby Indianie północnoamerykańscy). Także objęcie nowej roli, funkcji - zwłaszcza religijnych - w danej społeczności może się wiązać ze zmianą imienia. Tutaj - np. papieże czy zakony - przybranie nowego imienia wiąże się z formą inicjacji, która silnie kładzie nacisk na wykluczenie z ich dotychczasowych społeczności. Zmiana imienia podkreśla rozpoczęcie nowego życia - w nomenklaturze mnisiej określane jest to nawet śmiercią przed śmiercią. (jzp)

Przed nazwiskiem
Jeszcze w XII wieku człowieka określano tylko jednym słowem, np. Selen, Bożek, Suta itp. Dzisiejsze znaczenie wyrazu „imię” utrwaliło się na początku XIX wieku, wraz z utrwaleniem się słowa „nazwisko”, a w polszczyźnie zawsze piszemy je jako pierwsze. Obecnie w Polsce istnieje ponad 400.000 nazwisk, zaś imion jest tysiąc razy mniej. Przy wyborze imienia pozostawiona jest rodzicom swoboda, pod warunkiem, że nie wybiorą oni więcej niż dwóch imion, zdecydują się na imię pozwalające określić płeć, nie obraźliwe i ośmieszające. (st)

Ładne i modne
Obecnie dawne funkcje imion są w zaniku. Powodem jest oderwanie większości z imion od ich substancji etymologicznej - po prostu nie są one rozumiane przez ludność wskutek ewolucji języka lub nieznajomości pochodzenia. Większość rodziców nadaje dzieciom imiona ze względu na ładne brzmienie lub modę. Wciąż silny pozostaje czynnik religijny, jednak wobec zaniku rdzennych wierzeń i dominacji religii uniwersalistycznych, nie ma on już tak czytelnego wątku magicznego. (jzp)

Popularne w Mińsku
Jak podała nam kierownik USC Danuta Ryniewicz, spośród 223 noworodków płci męskiej zarejestrowanych w 2005 roku, najwięcej otrzymało imię Kacper, a Julia wśród 211 dziewczynek. Spośród 358 dziewczynek ze zdjęć w „Cs” w roku ubiegłym było ich 35. Zaraz za nim były imiona: Natalia (30), Aleksandra (27), Maja (19) i Patrycja (16). Najbardziej oryginalne - to Asenatka z Mieni i Estera z Ładzynia. Na swej popularności nie straciła Ula (6), Zuzanna (8) czy Marysia (5). Jakub - to imię nosić będzie 40 chłopców spośród 382 noworodków płci męskiej. Nieco mniej – Kacper (35), Mateusz (32), Bartosz (25) i Mikołaj (11). Wśród imion nadawanych chłopcom jest większa różnorodność niż wśród imion dziewczynek. Są i zaskakujące, jak Zhi Qi Li czy mniej egzotyczne – Jordan (Kołbiel) czy Amadeusz (Mrozy). Mali Jakubowie i małe Julie to zarówno mieszkańcy Mińska, Siedlec, jak i Małej Wsi czy Wielgolasu. (st)

Twórcze i tradycyjne
Symbolicznym imieniem w Siedlcach jest Jacek. Jako legenda przeżyło posiadacza – lokaja Aleksandry Ogińskiej, który pozował do zwieńczającej ratusz figury Atlasa. Osobliwe imię nosi siedlecka malarka – Irmina Boruta. Na to imię jej mamę namówiła ciocia, rozczytana w niemieckich powieściach. Niektórzy zwracali się do niej „Irma”, ale to inne imię. Irmina w germańskim to „szanowana, silna”, a nawet „ziemia”. Inny siedlecki, tym razem poetycki, geniusz nazywa się Eugeniusz Kasjanowicz: – Noszę je po chrzestnym, który powiedział, że muszę być porządnym człowiekiem, czyli dobrze urodzonym, co właśnie moje imię znaczy w Grecji – żartuje poeta. Znaną siedlecką marką z długą tradycją jest Janusz - firmująca salon meblowy, hotel i restaurację, pozostaje ona rozpoznawalnym w regionie wyjątkiem wśród nazw tworzonych od nazwisk, jak Grelowisko, Dom Biesiadny Rafalskich czy Przedsiębiorstwo Budowlane Konstanty Strus. Bo współcześnie, kiedy imię dawno już nie jest wyróżnikiem posiadacza, to jednak znaczące nazwiska otwierają niejedne drzwi. (jod)

Świętość imienia
W kulturze katolickiej imię wiąże się z patronem spośród świętych i błogosławionych. Decydentami nadania imienia dziecku są jego rodzice, zdania dziadków, rodzeństwa i bliskich kuzynów, w tym również przyszłych chrzestnych. Kiedy pobożność ludzi była większa, a duchowieństwo cieszyło się olbrzymim autorytetem, często proboszcz decydował o nadaniu imienia chrzczonemu dziecku. Nadawane imiona związane były z dniem urodzenia, np. 3 lutego - Błażeja, czy 3 sierpnia – Nikodema, albo z patronem parafii (np. w parafii św. Walentego sporo było Walentyn i Walentych). Niektóre imiona jak Felek mający za sobą kilkunastu świętych męczenników, papieży i biskupów, a Marcelina czy Gertruda były wyszydzane. Z okresu okupacji niemieckiej istnieje taka anegdota, że pewien mieszkaniec Generalnej Gubernii o nazwisku Adolf Klozet zgłosił się do urzędu administracyjnego z prośbą o zmianę nazwiska. Zapytany przez urzędnika o propozycję nowego nazwiska, odpowiedział: Józef Klozet. Po prostu nie chciał narażać się Hitlerowi.(fz)

Wala z Gęsianki
Babcia Modesta, 65-letnia żwawa kobieta, miała w Warszawie bliską przyjaciółkę o imieniu Walentyna – mąż nazywał ją pięknie Walunia. Babci bardzo spodobało się to imię, więc gdy 2 czerwca 2005 roku przyszła na świat jej wnuczka, Modesta za zgodą 7-letniego braciszka, Mateusza i 15-letniej siostry, Maryli identycznym imieniem ochrzciła wnusię. Mamy więc w Gęsiance małą Walentynkę Wąsowską.

Imiona władzy

Antoni (J. Tarczyński) – jest doskonałym znawcą duszy i charakterów ludzkich. Zdolny jest posunąć do przodu rozwój nauki ścisłej. Bywa wszechstronnie wykształcony, a dzięki temu, że ma zmysł krytyczny, odnosi poważne sukcesy. Sprzyja temu jego stały charakter, pewność siebie, lojalność wobec postanowień.
Czesław (Mroczek) – wyrozumiały i łagodny, ale uparty. Bez reszty poświęca się rodzinie i bliskim, czasem do przesady. Kocha sztukę w każdej postaci. Bacznie obserwuje ludzi i wydaje o nich sprawiedliwe osądy. Potrafi szybko podejmować decyzje, co może powodować kłopoty towarzyskie.
Zbigniew (Grzesiak) – prawy, pracowity, sprawiedliwy. Jest stały w swych przekonaniach. Wcześnie zakłada rodzinę, troszczy się o żonę i dzieci, którym daje wysokie wykształcenie. Dom prowadzi na wysokim poziomie, stara się, by przewyższać pod tym względem rodzinę i sąsiadów.
Mirosław (Symanowicz) - pewny siebie, choć potrafi przyznać się do błędu. Dobry gracz, łatwo przezwycięża porażki. Ma dużo szczęścia, osiaga spore sukcesy.
Jan (Górski) - wierny sobie i swoim zasadom. Ma głębokie zainteresowania i skłonności do poezji i magicznego myślenia. Kryje w sobie duży potencjał artystyczny i twórczy; związany ze swoją rodziną, kręgiem przyjaciół, rodzinną okolicą.
Tadeusz (Mikulski) - dobry, szlachetny, inteligenty i kulturalny. Zdobywa dużo wiedzy humanistycznej, z której wiele korzysta w życiu. Jest dobrym popularyzatorem nauki. Posiada zmysł organizacyjny, dlatego urządza znaczące akcje społeczne.
Krzysztof (Miklaszewski) – raz spokojny, raz nieznośny. Lubi podróże. Ma różne towarzystwa i przyjaciół. Jest mężczyzną o dużej inteligencji, błyskotliwym i często potrafi wybuchnąć, gdy słuchacz nie nadąża. W życiu zawodowym popada raz w lenistwo, to znów w pracoholizm.
Zygmunt (Kordalewski) – musi być ciągle prowadzony przez doświadczonych ludzi. Przy swojej osobowości dochodzi jednak do dużych sukcesów, czasem zajmuje wysokie stanowisko społeczne lub państwowe. Ludziom ani pomaga, ani szkodzi, toteż wolą mieć taką obojętną jednostkę niż jakiegoś anarchistę. W sprawach rodzinnych domem, rodziną rządzi żona.
Jolanta (Damasiewicz) – lubi kwiaty i przyrodę, gdy wokół niej jest kolorowo, gdy świat jest bogaty, a życie obfituje we wrażenia. Ceni sobie dobrobyt, dobrze urządzony dom i obrazy na ścianach. Często interesuje się sztuką lub ma talent muzyczny. Pociąga ją wszystko, co romantyczne i mistyczne. Bywa tajemnicza i potrafi wędrować po magicznym świecie swojej wyobraźni.
Stanisław (Piotrowski) – myśli raczej o przyszłości niż o teraźniejszości, a sprawy duchowe są dla niego ważniejsze niż materialna konieczność. Ma szerokie horyzonty i rozległe zainteresowania. Jeżeli nadamy synkowi imię Stanisław, możemy być pewni, że będzie kontynuował stare polskie cnoty i... wady.
Zofia (Wołkiewicz) – obdarzona bystrym okiem i przenikliwym umysłem. Uwrażliwiona na pewne szczegóły tego świata, które dla większości ludzi są wręcz niedostrzegalne. Ma talent wnikliwych psychologów. Trudno jest na nią wpływać i przekonywać.
Bogdan (Świątek-Górski) – lubi domowe zacisze, wyjazdy za miasto, dobrą muzykę. Osoba subtelna, dobra i zasadna. Nie daje się drobnym niepowodzeniom i uparcie dąży do celu. Często otrzymuje wysokie stanowiska i bywa wtedy szczęśliwy.
Dariusz (Jaszczuk) – sprawiedliwy, dobry, rozumiejący innych i ich potrzeby. Miły i niosący pomoc. Pierwotne znaczenie imienia można objaśnić jako „ten, który posiada dobro”.
Wojciech (Witczak) – energiczny, zaradny i pracowity. Ma starannie przemyślaną metodę pracy, umysł krytyczny i analityczny. Ma rozwinięty zmysł intuicji, decyzje podejmuje szybko i trafnie. (syl)

Numer: 2006 08