W 2015 r. Mińsk Mazowiecki będzie obchodził jubileusz 600-lecia istnienia osady, ponieważ 15 stycznia 1415 r. wzmiankowano go po raz pierwszy w średniowiecznych dokumentach źródłowych pod nazwą Mensko. Czy w związku z tą okrągłą rocznicą miasto przewiduje jakieś uroczystości, okolicznościowe wydania? Przeglądając oficjalną stronę miasta Mińska Mazowieckiego nie znalazłem żadnych informacji dot. 1415 r., może warto było by to odnotować w zakładkach o historii miasta i jego kalendarium – pyta i radzi były mińszczanin Eryk Szubiński i wypomina historykom błędy.

Mensko w błędach

Nie wiem czy to dobre miejsce na sprostowania, ale na oficjalnej stronie miasta Mińska Mazowieckiego w zakładce kalendarium historyczne (dokładnie na jego początku) są pewne nieścisłości w opisach, przynajmniej w dwóch pierwszych wierszach ...
Oto zapisy z oficjalnej strony miasta - XIV wiek rozwój osadnictwa w dorzeczu rzeki Mienia na Ziemi Czerskiej, wzrost znaczenia osady Mińsk (Mieńsk, Mensco), Wymieniając nazwy Mińska z XV w. (Mieńsk, Mensco), przy wzmiance z XIV w. wprowadza się czytelnika w błąd, sugerując mu, że znane są jego nazwy z XIV w. Niestety pierwsza udokumentowana wzmianka o Mińsku pochodzi dopiero z 1415 r., czyli z XV w. Obie wymienione nazwy Mieńsk i Mensco nigdy nie były użyte w żadnym zachowanym średniowiecznym dokumencie źródłowym, a dodatkowo średniowieczne nazwy Mińska Mazowieckiego nigdy nie były pisane przez literę „c” lub „ń”. To jakieś pomyłki nazewnicze, być może występujące w opracowaniach, ale na pewno nie w źródłach. Odnosząc się tylko do wzmianek i dokumentów źródłowych z okresu średniowiecza, których jest ok. 90 szt. z lat 1415-1603 dot. Mińska Mazowieckiego (nie zaś do ich opracowań) użyto w nich następujących nazw: Mensko, Myensko, Myenszko, Myensk, Miensko, Mynsko, Mynszko, Mynsk, Minsko, Minsk.
Drugi cytat z oficjalnej strony miasta to – 29.05.1421 książę mazowiecki Janusz I nadaje rycerzowi Janowi z Gościęczyc, stolnikowi czerskiemu, herbu Prus 3 – właścicielowi osady Mińsk, przywilej zezwalający na lokację gminy miejskiej na prawie chełmińskim.
Taki zapis sugeruje, że Jan w 1421 r. był stolnikiem czerskim, co jest nieprawdą. Wówczas (czyli w 1421 r.) nie pełnił żadnych funkcji/stanowisk książęcych. Został nim dowodnie dopiero w 1443 r., i był nim aż do śmierci. Dodatkowo zapis gminy miejskiej też jest nie poprawny z racji nie istnienia takiego tworu w średniowieczu. Ówczesny podział administracyjny nie opierał się na gminach, a zezwolenie na lokację miasta dotyczyło danej wsi, osady (lub zasadzenia miasta na surowym korzeniu) a nie jakiegoś szerszego obszaru, bliżej nie określonego, jakim mogła by być współczesna gmina w czasach średniowiecznych.

Od redakcji – Zapewniamy, że nasz tygodnik jest dobrym miejscem na historyczną polemikę. Dziękujemy więc za celne i cenne spostrzeżenia. Liczymy na dyskusję wśród mińskich historyków. Szczególnie zaś autorów długich i krótszych dziejów Mińska.

Numer: 28 (875) 2014   Autor: Eryk Szubiński